محمدصادق طارق
مطالعه به عنوان عامل اساسی و بنیادی پیشرفت انسان در ابعاد گوناگون علمی به شمار می‌رود. محصل موفّقِ علوم عصری و شاگرد ممتازِ علوم دینی هر اندازه در میدان تحصیل علم و دانش پیش‌تاز گردد، اتکای او به همان اندازه بر معلم و استاد کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل پرسش‌هایی را که در ذهنش می‌نشیند یا اطلاعاتی را که لازم دارد، بدون توسل به دیگران؛ از طریق مطالعه از درون کتاب‌ها و منابع دیگر بیرون می‌کشد. اما اکثر اوقات رعایت نکردن شیوه‌ی درست مطالعه، خواننده را پس از مدتی از مطالعه کتاب‌های قطور و علمی، دل‌سرد و خسته می‌کند و در نتیجه او را از ادامه دادن به مطالعه باز می‌دارد. به همین دلیل در این مقاله روش مطلوب مطالعه و چند نکته مختصر را جهت مفید واقع شدن آن، یادآوری می‌نمائیم تا با کار گرفتن از آنها، امکان پیشرفت در تحصیل بیش‌تر شود.
• موضوع مورد علاقه را انتخاب کنید!
نخستین نکته‌ی مهم در علاقه پیدا نمودن به فرهنگ مطالعه و کتاب‌خوانی، انتخاب نمودن موضوع مورد علاقه می‌باشد. به موضوعی که مطالعه‌اش می‌کنید باید تمایل قلبی داشته باشید. حتی در موردش کنج‌کاو شوید زیرا کنج‌کاوی به مثابه‌ی اشتهای ذهن است اگر ذهن تان اشتها داشته نباشد آماده هضم نمودن مطالبی را که می‌خوانید، نمی‌باشد.
• شرائط ذهنی مطالعه را مهیا نمائید!
شرایط ذهنی از نکات مهم یک مطالعه مفید به شمار می‌رود که میزان علاقه‌مندی به فرهنگ کتاب‌خوانی را بالا می‌برد. روان شناسان معتقدند یکی از بروز مشکلات جوانان در زمینه‌ی مطالعه، بی‌توجهی به شرایط و فضای مطالعه است که اغلب موجب خستگی و کاهش انگیزه‌ی شان می‌شود. مطالعه باید هنگام آرامش و داشتن رضایت باشد زیرا دغدغه و نگرانی در هنگام مطالعه، نتایج مطلوبی برای انسان به همراه نخواهد داشت. افسردگی فکر و ذهن و خستگی روح و جسم، توان فرد را کاهش می‌دهد و در این حالت، مطالعه کتاب، جز اتلاف وقت سودی ندارد.
• زمان مطالعه را مشخص و منظم کنید!
جهت بهره‌مند شدن از مطالعه لازم است هر روز، وقت خاصی در نظر گرفته شود. از افراد خانواده و آشنایان بخواهید در وقت خاص مطالعه مزاحمتان نشوند مگر اینکه کاملا ضروری باشد. انسان زمانی که اعمال مختلف را در فاصله‌های معینی انجام دهد، آن را آسان‌تر انجام خواهد داد. برای مثال اگر عادت کنیم در ساعت معین هر روز غذا میل کنیم، به طور طبیعی در آن ساعت گرسنه می‌شویم. چنانچه وقت معینی را در روز به مطالعه اختصاص دهیم در آن موقع ذهن آماده‌تر خواهد بود. هنر مطالعه موثر فقط با تمرین مستمر به وجود می‌آید. اگر روزی مطالعه را فراموش کنیم، روز بعد به آسانی از یاد ما خواهد رفت.
زمان مشخص مطالعه برای افراد تفاوت می‌کند، برخی در سکوت شب و برخی نیز هنگام صبح را به عنوان زمان مطالعه انتخاب می‌کنند اما مطالعه را صبح زود شروع کنید زیرا ذهن انسان پس از چند ساعت استراحت و آرامش، بیش از هر زمان دیگر آماده یادگیری است.
• با دقت و حوصله مطالعه نمائید!
کتاب را همواره بدون شتاب و عجله مطالعه کنید؛ تا زمانی که مطلبی را به درستی فرا نگرفته‌اید سراغ مطالعه مطلب دیگر نروید. جهش از مطالعه یک موضوع به موضوع دیگر، بدون درنظر گرفتن فاصله، سبب می‌شود که دو مطلب درهم آمیخته شوند و در نتیجه هیچکدام از دو مطلب به درستی در ذهن باقی نماند. برای تغییر موضوع مطالعه همواره سعی کنید یک وقفه ایجاد کنید تا مطالب جدید و پیشین در هم آمیخته نشود.
• وسایل ارتباطی و الکترونیکی را استفاده نکیند!
یکی از بدترین انواع حواس پرتی که در حین مطالعه مزاحمت ایجاد می‌کند وسائل الکترونیکی و ارتباطی است. فقط یک موبایل و یا هر وسیله الکترونیکی دیگر می تواند از چندین جهت به شما آسیب برساند و در حین مطالعه حواس تان را به چیز دیگر مشغول کند. ارسال و دریافت پیامک یا داشتن هر نوع فعالیت غیر مقصودی در شبکه‌ها و فضاهای اجتماعی باعث خواهد شد تا شما مطالعه را کنار گذاشته و به فعالیت‌های ظاهراً جذاب‌تر بپردازید. سعی کنید هنگام مطالعه تمام وسایل ارتباطی را از دسترس خارج کنید به این روش می‌توانید برنامه‌ی مطالعه را منظم و بهتر پیش ببرید.
• آنچه را مطالعه می‌کنید یادداشت کنید!
یادداشت برداری از مهم‌ترین شیوه‌های مطالعه‌ی درست است؛ این کار باعث می‌شود مطالب مهم کتاب را همواره در دسترس تان قرار دهد.
خلاصه‌نویسی کمک می‌کند حجم زیاد مطالب یک کتاب را یادداشت کنید و با مراجعه به آن، در مدت بسیار کوتاهی گویا دوباره کتاب را بخوانید و به خاطر بسپارید.
