لیکوال: مفتي عبدالبر موحد
الله جل جلاله په روژه کې ګڼ شمېر ګټې او فوائد ایښي دي چې یو څو به یې دلته په لنډه توګه ذکر شي:
۱ـ رفع الدرجات:
د روژې په سبب الله جل جلاله د مسلمان درجې بلندوي ځکه چې روژه خپله یو نیک عمل او امر الهي دی او نیک عمل او د امر الهي منل د درجاتو د بلندي سبب دی، پر دې سربېره الله جل جلاله په روژه کې مسلمانانو د نورو نیکو عملونو د کولو او له ګناهونو څخه د ژغورنې توفیق ورکوي لکه یو حدیث کې راځي: د رمضان میاشتې په راتګ سره د جنت دروازې پرانیستل کیږي ځکه چې جنتي اعمال په دې میاشت کې زیاتیږي او د دوزخ دروازې تړل کیږي ځکه چې دوزخي اعمال په دې میاشت کې کمیږي او شیطانان قید کیږي یعنې مسلمانان له شیطاني وسوسو څخه ژغورل کیږي (متفق علیه) کله چې دا درې امور په یو روژه دار کې راجمعه شي نو اغیزه یې دا کیږي چې نیکو اعمالو ته یې توجو زیاتیږي او نیک عملونه د مسلمان د درجاتو د بلندي سبب ګرځي.
په بل حدیث قدسي کې راځي چې: د بنیادم هر عمل د هغه لپاره دی او ثواب یې معلومولی شي خو د روژې ثواب نه شي معلومولی ځکه چې روژه یوازې زما لپاره ده او ددې بدله یوازې زه ورکوم.
د همدې تشریح په یو حدیث کې داسې شوې ده چې د انسان هر نیک عمل په لس چنده تر اووه سوه چنده حسابیږي خو یوازې روژه ده چې ددې ثواب او بدله یوازې الله ته معلومه ده. (متفق علیه)
د روژه دار درجات دومره بلند دي چې الله جل جلاله ورته په جنت کې یوه دروازه ځانګړې کړې ده لکه حدیث کې راځي: په جنت کې د «ریان» په نوم یوه دروازه ده چې یوازې به روژه دار مسلمانان پرې جنت ته ننوزي بل څوک به ورسره نه وي آواز به کیږي چې: أین الصائمون (روژه دار چېرې دي؟) کله چې ټول روژه دار ننوزي نو دا دروازه به بنده کړی شي. (متفق علیه)
او له یو حدیث نه معلومیږي چې ملائکې هم روژه دار ته دعا کوي پیغمبر علیه السلام فرمایي: کوم روژه دار سره چې روژه ماتي باندې میلمه شریک شي د روژه ماتي تر پایه پورې پريښتې دعا ورته کوي. (السنن الکبری للبیهقي)
له همدې امله چې د روژه دار درجه ډېره اوچته وي حدیث کې حکم راغلی دی چې روژه دار باید جنګ او شخړې ونه کړي، ښکنځل او فحش خبرې باید ونه کړي او که چا جنګ ورسره کاوه نو دی باید خپله اوچته درجه مخ ته ونیسي او ورته ووایي چې زه روژه دار یم (زه خپله مرتبه نه خرابوم).
او روژه دار درجه دومره بلندیږي چې د روژې له امله دده دخولې بد بویي هم الله ته له مشکو او عنبرو څخه زیاته خوږه او خوښه وي هغه الله چې طیب او جمیل دی تل پاکوالی او جمال خوښوي خو د روژه دار بدبویي یې له عنبرو او مشکو زیاته خوښه کړې ده لامل یې دا دی چې درجه یې بلنده شوې ده.
۲ـ تکفیر الخطيئات:
د رمضان روژو په سبب الله جل جلاله مخکیني ټول واړه ګناهونه بښي لکه مشهور حدیث دی: من صام رمضان ایمانا واحتسابا غفر له ما تقدم من ذنبه (صحیح البخاري) چا چې ایمان او د ثواب په امید د رمضان روژه ونیوله مخکیني ټول ګناهونه به یې وبښل شي.
دغه راز بل حدیث کې راځي: یو رمضان تر بل رمضان پورې په منځ کې کړو ګناهونو لپاره کفاره دی خو چې له کبائرو ګناهونو څخه ځان وژغورل شي. (صحیح مسلم)
۳ـ کسر الشهوات:
د روژې په سبب الله جل جلاله د انسان د ګناهونو شهوت ماتوي بلکې ختموي یې او دا خبره له یو حدیث څخه هم فهم کیږي رسول الله علیه السلام هغه چا ته چې د نکاح وس نه لري د روژې نیولو حکم کړی دی ځکه چې روژه د شهواتو لپاره قاطعه او کاسره ده (صحیح البخاري)
دغه راز بل حدیث کې راځي: شیطان د انسان په رګونو کې د وینې په څېر ځغلي تاسو د شیطان لارې په لوږې سره تنګې کړئ (متفق علیه)
۴ـ تکثیر الصدقات:
د روژې یوه فائده دا هم ده چې انسان د صدقاتو ډېر والي ته هڅوي ځکه چې روژه دار کله وږی شي یا تږی شي نو د خپل کلي غرباء او فقراء به وریاد شي او زړه به یې پرې وسوځي د هغوی درد به حس او درک کړي نو صدقه به وکړي عرب وایي: انما یرحم العشاق من عشق (چا چې عشق کړی وي نو په عاشقانو به یې رحم راشي)
همدا د روژې د فرضیت یوه فلسفه هم ده چې په انسان کې د ایثار جذبه پیدا کوي.
۵ـ صحة الأبدان وسلامة الأذهان:
د روژې په سبب الله جل جلاله د انسانانو بدنونه او ذهنونه روغوي لکه یو حدیث کې هم راځي: صوموا تصحوا (الجامع الصغیر للسیوطي) یعنې روژې ونیسئ او صحت حاصل کړئ.
۶ـ په تفطیر الصائم سره مثل أجر الصائم:
د روژې یوه بله ګټه دا هم ده چې څوک بل مسلمان ته روزه ماتی ورکړي الله تعالی به د هغه د روژې په مثل ثواب ده ته ورکړي پرته له دې چې د روژه دار ثواب کې دې کمی راشي دا د یوحدیث مفهوم دی چې امام ترمذي رحمه الله په خپل سنن کې راوړی دی.
له دې نه اشارة داسې معلومیږي چې کوم مسلمان ۳۶ روژه دارو ته روزه ماتی ورکړي نو د ټول کال د روژې ثواب به ومومي هغه داسې چې یوه روژه په لس چنده حسابیږي لکه قرآن کریم کې الله جل جلاله وایي: من جاء بالحسنة فله عشر أمثالها، او څوک چې روژه دار ته افطاري ورکړي د هغه د روژې په څېر الله ثواب ورکوي او د هغه روژه په لس چنده حساب ده نو د ۳۶ روژه دارو روژه په ۳۶۰ باندې حسابیږي او دا ټول ثواب به الله روژه ماتي ورکوونکي ته ورکوي.
او که د چا اخلاص زیات وي نو داسې هم ویلی شو چې ۳۶ روژه دارو ته روژه ماتي ورکولو سره الله تعالی د اویا کلونو د روژې ثواب ورکوي هغه داسې چې یوه روژه په ۷۰۰ حساب شي لکه حدیث کې راځي الله یوه نیکي له لس چنده تر اووه سوه چنده بدلوي او د ۳۶ روژه دارو روژه له ۲۵۲۰۰ ورځو روژو سره برابریږي او دا چې په ۳۶۰ تقسیم شي نو د اویا کلونو روژې سره معادل کیږي دا ټول ثواب به افطاري ورکوونکي شخص ته ورکړی شي.
یادونه: دا ټوله لیکنه د شیخ عز الدین بن عبد السلام رحمه الله له کتاب «فوائد الصوم» څخه په لږ تصرف او زیادت سره رانقل شوې ده.
