د داعش قوانین؛ د تورو او وژنو شریعت:
هغه حقوقي نظام چې داعش د خپل تر واک لاندې سیمو کې پلي کړی و، د دیني مفاهیمو د تحریف او د هغوی د مطلق ځپلو د یوې وسیلې په توګه یوه وېروونکې بېلګه وه، د قوانینو دا ټولګه چې د «اسلامي شریعت» په نوم وړاندې کېده، په حقیقت کې د دیني متونو له سطحي برداشتونو او منظم تاوتریخوالي یو ناوړه او منحرف ترکیب و، چې د اسلامي تعلیماتو سره یې هېڅ ډول تړاو نه درلود.
د داعش قضايي نظام پر درې ستنو ولاړه وه: د حدودو د احکامو افراطي تفسیر، د هغو جرمونو پراخول چې درنې سزاګانې یې لرلې او د تورنو کسانو د هر ډول دفاعي حق بشپړه نفي. دا د وېرې نظام د عدالت د پلي کېدو لپاره نه، بلکې د خلکو په منځ کې د رعب او وحشت د خپرېدو لپاره جوړ شوی و او تر ټولو کوچنی مخالفت ته یې هم په خورا درندو سزاوو ځواب ورکاوه.
د داعش افراطي صحرايي محکمې، چې ډیری وختونه په عامه ځایونو کې ترسره کېدې، د دې ډلې د ځواک یوه ویرونکې ننداره وه. ځان ټاکل شوي قاضیان، چې ډیری یې له نالوستو خو متعصبو اشخاصو څخه وو، په لنډ ممکن وخت کې پریکړې صادرې کړې، او سمدلاسه سزاګانې ورکړل شوې. د کوچنیو غلاوو په تور تورنو مجرمینو لاسونه پرې کېدل، هغه ښځې چې د “ناوړه چلند” په تور تورنې وې، په عام محضر کې په درو وهل کېدې، او د داعش د واکمنۍ سره د مخالفت هر ډول څرګندونې د اعدام سره مخ کېدې.
د منځنیو پیړیو دا سزاګانې، چې په عامه محضر کې ترسره کېدې، د ویرې او ترور فضا رامینځته کولو پرته بل هیڅ هدف نه درلود، په زړه پورې خبره دا ده چې د داعش مشران پخپله د دې سختو قوانینو سره په لږه کچه هم عمل نه کاوه، او په پټه به یې هر ډول جرمونه ترسره کول.
د داعش د ټولو ظالمانه قوانینو په منځ کې، د ښځو او مذهبي اقلیتونو په اړه مقررات تر ټولو وحشتناک وو، ښځې د دویمې درجې مخلوقاتو ته راټیټې شوې وې چې په خپل ژوند کې یې هیڅ انتخاب نه درلود، د حجاب اجباري مقررات دومره په کلکه پلي شول چې ښځې حتی د خپلو کورونو له کړکیو څخه د لیدلو جرئت هم نه کاوه، د داعش جنګیالیو سره د تنکيو نجونو جبري ودونه، د یزیدي او عیسوي ښځو جنسي غلامي، او د ښځو لپاره د زده کړې او کار بشپړ بندیز یوازې د دې غیر انساني قوانینو یوه برخه وه.
مذهبي اقلیتونه یا مجبورېدل درنې مالیې ورکړي، یا به یې په بشپړ ډول له خپلو ښارونو او کلیو شړل، دې نژادپاله او ښځهدښمني سیاستونو د داعش ریښتینی اړخ د یوې متعصبې او تاوتریخواليپالې ډلې په توګه ښکاره کاوه، د داعش واکمني سره له دې چې مذهبي بڼه یې درلوده، په عمل کې په بشپړه توګه یو افراطي او تاوتریخوالی نظام و چې له اسلامي اخلاقو سره یې هیڅ اړیکه نه درلوده.
دې ډلې پراخه استخباراتي او امنیتي شبکې د خلکو ټول حرکتونه او استوګنځایونه څارل او د تاسیس شویو سرو کرښو څخه لږ انحراف ته یې سخته سزا ورکوله. د ترهګرۍ په دې نظام کې، د عدالت، رحمت او انصاف په څیر مفکورې هیڅ ځای نه درلود، او یوازې زور او تاوتریخوالی واکمن و.
د داعش قوانین د ټولنې د تنظیمولو لپاره نه بلکې د هر ډول ممکنه مقاومت د له منځه وړلو لپاره طرحه شوی وو. دا حقوقي نظام بالاخره د داعش د سقوط یو له اصلي عواملو څخه شو، ځکه چې د خلکو کرکه زیاته کړه او د نیول شویو سیمو اوسېدونکي یې دې ته اړ کړل چې د ډلې پروړاندي مقاومت وکړي.