د ۱۴۰۰م کال د سنبلې نهمه نه یوازې د اشغال د پای ته رسېدو او له افغانستان څخه د وروستي امریکايي سرتېرو د شرمناک وتلو ورځ وه، بلکې د هېواد د معاصر تاریخ د یوه ناوړه فصل د پردې پورته کولو ورځ هم ګڼل کېږي، تاریخي شواهد او اسناد ښيي چې د امریکا متحده ایالات، د ترهګرۍ سره د مبارزې په پلمه، په افغانستان کې د داعش ترهګرې ډلې پټ ملاتړی شوی وو.
په افغانستان کې د امریکا د ۲۰ کلن پوځي شتون په جریان کې، د داعش خوارجو ترهګرې ډلې فعالیتونه په شکمن او زیاتیدونکي توګه پراخ شول، دا ډله (داعش خوارج)، چې له ۲۰۱۴ کال څخه مخکې یې په افغانستان کې هیڅ اغیزمن شتون نه درلود، ناڅاپه د ۲۰۱۵ او ۲۰۱۹ کلونو ترمنځ په هیواد کې یو له اصلي امنیتي ګواښونو څخه وشمېرل شو.
د ترهګرۍ سره د مبارزې په اړه د امریکا د دروغجنو ادعاوو برعکس، امریکایي ځواکونو د داعش پر وړاندې کوم اغیزمن عملیات نه دي ترسره کړي. خو په ډیری مواردو کې، امریکایي هوایي بریدونو په پټه د اسلامي امارت د طالبانو تر کنټرول لاندې سیمې په نښه کړې، چې د یرغلګرو له منګولو څخه د هیواد د ژغورلو لپاره جګړه کوله، د افغانستان له ختیځ څخه سیمهییزو راپورونو ښودلې چې امریکایي ځواکونو په غیر مستقیم ډول داعش ته د اسلامي امارت د جنګیالیو د پرمختګ په وړاندې د مصنوعي او جعلي خنډونو په رامنځته کولو سره په دې خاوره کې د شتون او پراختیا فرصت ورکاوه.
د معتبرو نړیوالو ورځپاڼو لخوا خپاره شوي اسناد ښیي چې پنټاګون او امریکایي ځواکونه په عمدي او قصدي ډول د داعش ګواښ په افغانستان کې د خپل شتون د توجیه کولو لپاره مبالغه کاوه، پداسې حال کې چې دوی پخپله په افغانستان کې د دې تکفیري ډلې غیر علني ملاتړي وو.
په افغانستان کې د امریکا او ناټو له ماتې او د ۱۴۰۰ کال د سنبلې په نهمه د وروستیو امریکايي ځواکونو له شرمناک وتلو وروسته، ډېر حیرانونکي حقایق څرګند شول: په افغانستان کې د داعش په ترهګریزو بریدونو کې د پام وړ کمښت، د داعش د لوژيستيکي شبکو ویجاړول او د ځینو امریکایي چارواکو او داعش مشرانو ترمنځ د همکارۍ ښودلو اسنادو افشا کول دا ټول موارد د دې حقیقت ثبوت وو چې د داعش د ځواک اصلي سرچینه د امریکا پټ ملاتړ و.
دا ډله (داعش) یوازې هغه وخت پیاوړې وه کله چې امریکا د هغې تر څنګ وه او ملاتړ یې کاوه، د سنبلې نهمه نه یوازې په افغانستان کې د امریکا د فزیکي شتون پای ته رسیدل و، بلکې په سیمه کې د امریکا د لوې جیوپولیتیک پروژې ناکامول هم وه.
له همدې امله، په افغانستان کې د ۱۴۰۰م کال د سنبلې د نهمې نېټې پېښې دا ثابته کړه چې امریکا نه یوازې د ترهګرۍ پر وړاندې جنګیالۍ نه وه، بلکې د ترهګرۍ جوړونکي هم وه، د داعش تکفیري ډلې په جوړولو سره، دوی غوښتل چې افغانستان د سیمې د کنټرول لپاره په یوه اډه بدل کړي، خو د افغانانو مقاومت او د امریکا شرمناک وتل د دې ناوړه پلان د بې خونده ماتې نښه وه.
نن ورځ، افغانستان د امریکا او داعش پرته د یوې آزاد راتلونکي په لور ګامونه پورته کوي. دا ورځ د دې یادونه کوي چې هېڅ ابرقدرت نشي کولای د ترهګرۍ په وسیله آزادې خاورې لاندې کړي.