د پاکستان په یوه مشهوره اداره کې دا مهال د «فضلاء اجتماع» تر نامه لاندې یوه غونډه روانه ده، دا اداره د دیني نسبت دعوه هم کوي او د خپلو فاضلانو په شمېر کې هم ډېرې لوړې خبرې کوي، د ادارې د مسؤلینو په وینا دا د دوی له خوا یو بې ساری عمل دی چې هر کال خپل فاضلان راټولوي او د هغوی د انتظام او انصرام په اړه ورته لارښوونې کوي، د هغوی د دیني هویت، علمي وقار او عملي هڅو په اړه یې خبرې اوري او هغوی ته هم خبرې اورول کیږي، په هر صورت، هر کال د دوی په غونډه کې د نورو دیني ادارو په پرتله، څه ناڅه بېل شی لیدل کیږي، خو سږ کال بیخي ځانګړی شور ماشور ښکاریده، سږ کال په دیني او علمي تشخصاتو تمرکز کم او په بهرني سیاست یا په بله اصطلاح د نورو په چارو کې د لاسوهنې چلند ډیر لیدل کیده، د علماوو پر ځای، نظامي څیرې، سیاسي شخصیتونه او هغه دیني نسب لرونکي کسان د غونډې ډیر میلمانه شوي دي چې سهار او ماښام پرې د ایجنسۍ، اسټبلشمنټ د جاسوسۍ او ورته لیبلونه لګول کیږي، ویناوې او لیکنې یې هم د همدغو پټو ادارو له ستاینو ډکې وي.
دلته یوه ډېره مهمه خبره د یادونې وړ ده، دا اداره چې د جامعة الرشید په نامه یادیږي او بنسټ یې مرحوم مفتي رشید احمد صاحب ایښی و، اوس مهال یې مهتمم یو کس دی چې مفتي عبدالرحیم نومیږي، د هغه د اهتمام په اړه هم د «رنګارنګ ګلونو» په څېر کیسې مشهورې دي، د کراچۍ د مشهور دیني شخصیت مفتي احمد ممتاز صاحب روایت خو د خلکو پر ژبو عام او خاص دی، د همدې ادارې ځینې نامتو غړي دا تور هم لګوي چې کله په کندهار کې د سینما پر ځای د جامع عمر د جوړولو بنسټ کېښودل شو، نو مفتي عبدالرحیم د هغه لپاره د مرستو اعلانونه خپاره کړل او په دې توګه یې ښه ډیرې پیسې پټې کړې، کله چې د اسلامي نړۍ خلکو ښه پرېمانه مرسته وکړه، نو له هغې څخه جناب د جامعې په نوم د عسکرو او عسکري پوښاک لرونکو کسانو د خدمت لپاره دا اداره جوړه کړه، له دې ادارې سره پخواني تړاو لرونکي ځینې خلک له جامعې سره د خپلو اړیکو د پرې کولو لامل هم دا بیانوي چې د ادارې د بنسټ ایښودونکي له هرې لارښوونې څخه په بشپړه توګه انحراف، او هغه هم د ادارې د مهتمم له خوا، د دوی لپاره د زغملو وړ نه و، نو ځکه یې له ادارې سره اړیکه پرېکول ښه وګڼله.
په هر حال، له دې ټولو خبرو پرته، مهمه خبره چې د یادونې وړ ده هغه دا ده چې یاده اداره درې کاله مخکې د پاکستان له مشهور ازموینیز بورډ “وفاق المدارس” څخه جلا شوه او د “مجمع” په نوم یې خپل بورډ د وخت له ځواکمنو حلقو څخه تصویب کړ، په هغه وخت کې کله چې به له دوی څخه وپوښتل شوه، چې وروره، د وفاق المدارس د شیرازۍ د ویجاړولو څه ضرورت و؟
نو د دوی له خوا دوه دلیلونه وړاندې کیده، یو دا چې موږ غوښتل په نصاب کې عصري تعلیم شامل کړو او وفاق په دې کار کې له موږ سره اتفاق نه کاوه، دویم او تر ټولو لوی دلیل چې د ادارې په رسنیزو ادرسونو کې به د وظیفې په څیر سهار او ماښام ویل کیده، هغه دا و چې وفاق له خپلو اصولو څخه اوښتی دی، ځکه د وفاق په اصولو کې دا خبره لیکل شوې ده چې وفاق به د کوم سیاسي ګوند تر سرپرستۍ لاندې نه وي او نه به د کوم سیاسي اجنډا برخه شي! په داسې حال کې چې واقعي وضعیت دا دی، چې وفاق المدارس په بشپړه توګه د یوې دیني سیاسي ډلې “جمعیت علماء اسلام” او په ځانګړي توګه د مولانا فضل الرحمن صاحب تر سیوري لاندې روان دی، د ادارې د همدغو دوو دلایلو په رڼا کې نن ما غونډه لیدله، نو یو عجیب احساس راته پیدا کیده چې یادې ادارې څنګه خپل دلیلونه ریشخند ګرځولي، څنګه یې په ښکاره ډول د خپلو اصولو بې عزتي نه، بکلې تر پښو یا تر پوځي بوټونو یې لاندې کړي، اعتراض دا و چې وفاق تر سیاسي اغیز لاندې دی، او خپل وضعیت یې دا دی چې د دیني علومو د فاضلانو په مخکې یې د سند ایالت والي، د فوځ ویاند او هغه کسان کښېنولي، چې د سیاست پلورونه دي. بیا په همدې دیني اداره کې خپلو دیني فاضلانو ته د سیاست د لوړې او تر ټولو لوړې درجې، یعني د فارن پالیسي په اړه معلومات ورکول کیږي، لیکونکی دا فکر کوي چې خلک لږ تر لږه په خپله خبره غیرت کوي، مګر خپل دلیل ته د ځان د عزت په سترګه ګوري، دا څه ډول خلک دي چې له خدایه شرمیدلي یا نه، خو د خلکو په مخکې هم لیونتوره دي چې عزت د تلو راتلو شی دی.
په همدې غونډه کې یو فاضل د مرکې په ترڅ کې په ویاړلي انداز کې دا هڅه کوله چې ووایي ما له ډی جی آي ایس پي آر څخه پوښتنه وکړه چې په پاکستان کې د اوو لسیزو راهیسې اسلامي نظام ولې نه دی نافذ شوی؟ پخپله فاضدل محترم وایي: هغه ماته په ځواب کې وویل: چې د کوم اسلام خبره کوې؟
ایا هغه چې په ګاونډ کې نافذ دی؟
که همدا اسلام مراد وي، نو دا به دوه نیم سوه کاله وروسته هم نافذ نه شي، دې فاضدل محترم(!) نورې څه خبرې وکړې؟ دا اوس مهال پټ دي، مګر هغه څه چې په ښکاره یې وویل، زما په ذهن کې دا راغله چې د ډی جی آي ایس پي آر په ځواب باید د ادارې چلوونکي او فاضلان لږ تر لږه د شرم له امله مړه شوي وای، ولې وروره؟
دا خو د عزت خبره ده، دا د ګاونډ خو هماغه نظام دی چې همدې جامعې د دوو لسیزو څخه ډیر د “ضرب مومن” او “اسلام اخبار” له لارې، د دوی په وینا، جنګونه کړي او تر اوسه پورې په خپلو کړنو نه شرمیږي، په دې باندې هم بس نه، مختلف کتابونه یې لیکلي او د دې نظام ساتونکي یې د امام مهدي علیه السلام لشکر ثابت کړی دی، او په دې کې یې خپل ټول توان او هڅې کړې دي. کله چې د همدې نظام سرښندونکو ته فتح په نصیب شوه، نو د همدې ادارې رسنیز ادرسونو د دوی لپاره د “شهزادگانو” په څیر معتبره اصطلاح ایجاد کړه، تر درې کلونو پورې دا نظام سل په سلو کې ریښتینی اسلامي نظام و او د اسلامیت اوازې یې د همدې ادارې له میډیا څخه اوریدل کېدې. اوس له دومره هڅو او کوښښونو وروسته څوک مخامخ ورته ووایي، تاسو چې د کوم شي په تعریف کې اسمان او ځمکه سره یوځای کوله، هغه به دوه نیم سوه کاله وروسته هم نافذ نه شي، دا چې پر مخ توف کول نه شوه نو څه دي؟
دا یوه بله نادره دې هم له لوستونکو پټه نه وي، چې کوم فاضدل محترم اوږې ښورولې او د لویې په انداز کې یې د خپل بادار خبره نقلوله، په هغه هم ډېر حیران شوم، له دې امله چې ده د اوو لسیزو په اوږدو کې د اسلامي نظام نه نافذ کیدو لامل وپوښتل، نو ساده معنی یې دا ده چې د دې فاضدل محترم په ذهن کې د پاکستان اوسنی نظام اسلامي نه دی او دا خبره هر پاکستاني ته معلومه ده او فاضل محترم گویا د هر پاکستانی له هیلو سره سم پوښتنه کړې ده، نو کله چې بادار په ګاونډ کې خبره ګډه وډه کړه او د غلط غرور ملاتړ باندې یې تکیه وکړه، نو په کار دا وه، چې فاضل محترم خپله پوښتنه تکذیب کړي وای چې موږ خو سل په سلو کې په اسلامي نظام کې ژوند کوو او دا مې هسې د خلکو خبره داسې نقل کړې ده، او هغه داسې ونه کړل او نه یې هم کولی شول چې په واقعیت او حقیقت کې په پاکستان کې هیڅ اسلامي نظام نشته او هغه څه چې د اسلام په نوم روان دي هغه هم فریب دي، او له همدې امله هر یو کس همدا پوښتنه کوي چې اسلامي نظام ولې نه نافذیږي. نو بیا په کار وه چې فاضل محترم له هغه څخه دا پوښتنه کړې وای، چې ښه! ګاونډ او اسلام به یې سره پریږدو، ولې اصلي اسلامي نظام نه دی نافذ شوی؟ یا موږ ته د اصلي اسلامي نظام په اړه معلومات راکړه چې هغه څنګه وي؟
دا پوښتنه یا بحث او مباحثه له دې امله هم اړینه وه چې په ګاونډ کې د حاکم نظام په اړه داسې خبره لکه څنګه چې د دې ادارې بادار کړې ده ډېره خطرناکه خبره ده، او لامل یې دا دی چې یو خو دې ادارې درې کاله پرله پسې همدا نظام اسلامي اعلان کړی دی، بیا هم نن د خپل بادار د خوښۍ لپاره په ښکاره توګه دروغو ته پناه وړي، خو د شریعت خلاف هیڅ شی د شرعي دلایلو له مخې نه ثابتوي، له دې ټولو خبرو هاخوا خبره دا ده چې د ګاونډ د اوسني نظام په اړه د عرب او عجم د لویو علماوو نظر مثبت دی او تر اوسه پورې هیچا هم د هغې شریعت، دین او نظام د اسلام څخه منحرف نه دی بللی، پخپله د پاکستان نامتو علماء کرام، شیخ الاسلام مفتي محمد تقي عثماني، مولانا امداد الله، شهید حامد الحق حقاني، شیخ مولانا محمد ادریس او مولانا فضل الرحمن په څیر علمي ستوري ګاونډ ته تللي او هلته یې د نظام له جزئیاتو ځانونه خبر کړي دي، هغوی ته هیڅ شی د شریعت خلاف نه دی ښکاره شوی، د یادونې وړ دا ده، چې پخپله له همدې ادارې سره له کلونو کلونو څخه تړاو لرونکی یو علمي شخصیت مفتي ابو لبابه شاه منصور خو ماته پخپله واقعه بیان کړې ده چې د ګاونډ د فتحې وروسته زه څو ځله افغانستان ته لاړم، هلته مې محکمې ولیدلې، ادارې مې ولیدلې، الحمدلله یو یو شی یې عین له شریعت سره سم و، او ددې په لیدلو مې زړه ډير خوشحال شو، بیا نه پوهیږم ادارې او فاضل محترم په خپل بادار کې کومه داسې خبره لیدلې، چې هغوی یې د غلطې خبرې نوټس وانخیست، آځه دا به ومنو چې وس به یې نه و، نو بیا لویې ولې کوي؟ د هغه په دې کرغیړنې خبرې خو یې باید د نبوي حدیث مطابق د کمزورې ایمان په څیر رول لوبولی وای او د کرکې اظهار یې کړی وای، مګر نه! ځکه چې ضمیرونه یې مړه دي، پخپله یې دا ومنله، چې د اسلامي نظام نوم او نشان نشته، له دې سره یې بادار ورته وایي چې په دوه نیم سوه کاله کې به نافذ هم نه شي، خو د کم عقلانو په نصیب کې نڅا لیکل شوې که څه هم د دوی عزت پکې ورک شي.